Wij schrijven deze open brief uit grote bezorgdheid voor toekomstige generaties en voor de levende wereld. Het staat vast dat de menselijke verbranding van fossiele brandstoffen en uitstoot van broeikasgassen ons klimaat opwarmt. Dit zorgt onder meer voor verzuring van oceanen en voor stijgende zeespiegels, die wereldwijd een bedreiging stellen voor dichtbevolkte kustgebieden. Die gevolgen dreigen verstrekkend, zelfversterkend en potentieel onomkeerbaar te zijn. Wij zijn er echter van overtuigd dat we de ergste gevaren kunnen vermijden en een positieve toekomst vormgeven, met behulp van wetenschap en het verstandig gebruik van alle middelen die ons ter beschikking staan.

Om de klimaatverandering binnen beheersbare grenzen te houden, moeten we zo snel mogelijk ons gebruik van fossiele brandstoffen terugdringen. Minstens sinds het Charney rapport uit 1979 [1] weten we dat een verdubbeling van de CO2-concentratie in onze atmosfeer tot een globale opwarming zal leiden met 1,5°C - 4,5°C. We weten ook al tientallen jaren dat fossiele brandstoffen tienduizenden doden veroorzaken door luchtvervuiling. De milieubeweging protesteerde destijds echter nauwelijks tegen steenkoolcentrales, maar veeleer tegen kerncentrales, die ze als een onaanvaardbare bedreiging voor de mensheid en de planeet beschouwden.

Deze inschatting bleek een tragische vergissing. Als we rekening houden met de volledige energielevenscyclus, behoort kernenergie tot de veiligste van alle belangrijke energiebronnen, misschien wel dé veiligste [2,3]. Veel meer mensen sterven een voortijdige dood als gevolg van de normale werking van fossiele energieopwekking dan door de zeldzame nucleaire ongevallen. En aangezien de sluiting van kerncentrales – vaak ingegeven door angsten voor kernenergie – meestal leidt tot de vervanging door fossiele centrales, heeft de anti-nucleaire beweging veel meer schade veroorzaakt aan mens en milieu dan ze heeft voorkomen.

Dat geldt ook voor België en Duitsland. Alleen al in Duitsland heeft het gebruik van kernenergie tijdens de periode 1971-2009 tussen 29.000 en 470.000 vroegtijdige sterfgevallen door luchtverontreiniging voorkomen [4]. Vandaag sluiten overheden echter voortijdig hun kerncentrales, terwijl ze fossiele centrales laten draaien en zelfs nieuwe centrales plannen. Wij vinden dit ethisch gezien onaanvaardbaar.

Kerncentrales produceren nog steeds ongeveer een kwart van de koolstofarme elektriciteit in Duitsland en ongeveer driekwart in België. Toch zijn de autoriteiten van plan om alle kerncentrales volledig te sluiten, in Duitsland tegen 2022, in België tegen 2025. Dit ondanks het feit dat hun werking verenigbaar is met een verdere uitbreiding van wind- en zonne-energie, en dat ze bijdragen tot een solide basisvoorziening van elektriciteit, onafhankelijk van weer en tijdstip. Volgens de huidige stand van wetenschappelijke kennis kunnen we de doelstelling van emissievrije elektriciteit het best bereiken als we, naast zonne- en windenergie, in belangrijke mate gebruik maken van een energiebron die onafhankelijk is van weer en wind, zoals kernenergie [5].

Zowel België als Duitsland hebben concrete plannen ontwikkeld voor de bouw van nieuwe fossiele centrales, namelijk gasgestookte. Hoewel gascentrales slechts half zoveel uitstoten als steenkoolcentrales, maken nieuwe investeringen in fossiele centrales de volledige 'decarbonisering' van ons energiesysteem tegen het midden van deze eeuw uiterst onwaarschijnlijk. Toch is dit noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen van maximaal 1,5°C of 2°C opwarming te bereiken.

Referenties:

[1] Charney, J. G. et al. (1979), Carbon Dioxide and Climate, A Scientific Assessment. Report of an Ad Hoc Study Group on Carbon Dioxide and Climate to the Climate Research Board, Assembly of Mathematical and Physical Sciences, National Research Council.

[2] Anderson, K. et al. (2013), A Review of Research Relevant to New Build Nuclear Power Plants in the UK (commissioned by Friends of the Earth UK). Tyndall Centre, University of Manchester, https://www.foe.co.uk/sites/default/files/downloads/tyndall_evidence.pdf.

[3] Markandya, A. and Wilkinson, P. (2007), Electricity generation and health. The Lancet, 370(9591), 979-990.

[4] Kharecha, P.A. and J. E. Hansen (2013), Prevented mortality and greenhouse gas emissions from historical and projected nuclear power. Environmental Science and Technology, 47, 4889-4895.

[5] Jenkins, J. D., M. Luke and S. Thernstrom, (2018), Getting to zero carbon emissions in the electric power sector. Joule, 2(12), 2498-2510.