Een effectieve en wetenschappelijk verantwoorde strategie om alcoholgerelateerde problemen aan te pakken moet gebaseerd zijn op doelgerichte, wetenschappelijk onderbouwde maatregelen en niet op simplistische boodschappen die geen onderscheid maken tussen verschillende consumptiepatronen en risicogroepen. Zo moeten we erkennen dat ongeveer 10% van de Belgische bevolking riskant alcoholgebruik vertoont [1], een ernstig probleem dat gerichte hulpverlening vereist. Dit betekent echter ook dat 90% van de bevolking op een verantwoorde manier met alcohol omgaat, zonder tekenen van riskant of problematisch gebruik. Door de huidige boodschap te vervangen door een zwart-witte stelling als ‘Alcohol schaadt de gezondheid’ wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen matig en overmatig gebruik.

Ik pleit niet voor overmatig of ondoordacht alcoholgebruik. Integendeel, voor sommige mensen is het effectief beter om zich geheel te onthouden. Maar de bewering dat elke portie alcohol schadelijk is, wordt niet ondersteund door wetenschappelijke studies.” Het ‘geen veilig niveau’-advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) [2] is dan ook genuanceerder dan vaak wordt voorgesteld. “Wie dit advies in detail bekijkt, zal vaststellen dat het feit dat een nulrisico niet kan worden aangetoond, niet betekent dat elke druppel alcohol schadelijk is. Een recente literatuurstudie van het Canadian Institute for Substance Use Research [3] toont zelfs aan dat iemand die dagelijks twee porties alcohol consumeert, hetzelfde sterfterisico loopt als een levenslange geheelonthouder. Dit betekent uiteraard niet dat we de richtlijnen voor matig gebruik – maximum 10 glazen alcohol per week met verschillende alcoholvrije dagen per week – moeten negeren, maar studies zoals die van het Canadese instituut plaatsen de discussie wel in perspectief.

Ik roep dan ook op om dogmatische en simplistische beleidsmaatregelen een halt toe te roepen en steun te bieden aan dit pleidooi voor meer geloofwaardigheid in preventiemaatregelen en een verantwoord gebruik van wetenschappelijke data in het debat. Teken deze petitie en geef zo mee een duidelijk signaal aan onze beleidsmakers.

***

Une stratégie efficace et scientifiquement fondée pour lutter contre les problèmes liés à l’alcool doit reposer sur des mesures ciblées et basées sur des preuves, plutôt que sur des messages simplistes qui ne tiennent pas compte des différences entre les modes de consommation et les groupes à risque. Il est important de reconnaître qu’environ 10 % de la population belge présente une consommation d’alcool à risque [1], un problème sérieux nécessitant un accompagnement adapté. Cela signifie aussi que 90 % des personnes consomment de manière responsable, sans signes de consommation problématique. En remplaçant le message actuel par une affirmation aussi catégorique que « L’alcool nuit à la santé », on supprime toute nuance entre consommation modérée et excessive.

Je ne plaide pas pour une consommation excessive ou irréfléchie d’alcool. Pour certains, l’abstinence est préférable. Cependant, l’idée que chaque dose d’alcool est nocive n’est pas scientifiquement fondée. La recommandation du « zéro risque » de l’Organisation mondiale de la santé (OMS) [2] est souvent simplifiée à l’extrême. Une analyse détaillée montre que le fait qu’aucun niveau de consommation ne puisse être déclaré totalement exempt de risque ne signifie pas que chaque goutte d’alcool est nocive. Une récente étude du Canadian Institute for Substance Use Research [3] révèle qu’une personne consommant deux verres d’alcool par jour ne présente pas un risque de mortalité plus élevé qu’un abstinent à vie. Bien sûr, cela ne signifie pas qu’il faut ignorer les recommandations d’une consommation modérée – un maximum de 10 verres par semaine avec plusieurs jours sans alcool – mais ces études permettent de remettre le débat en perspective.

Je plaide donc pour des mesures de prévention plus crédibles et une utilisation rigoureuse des données scientifiques dans le débat public. Il est essentiel de mettre un terme aux approches dogmatiques et aux généralisations excessives. Signez cette pétition et envoyez ainsi un signal clair à nos décideurs politiques.

[1] Sciensano. Preventiebarometer Alcohol, december 2022, Brussel, België, https://www.sciensano.be/sites/default/files/preventiebarometer_alcohol.pdf.

[2] World Health Organisation. No level of alcohol consumption is safe for our health, 28 December 2022, https://www.who.int/europe/news-room/04-01-2023-no-level-of-alcohol-consumption-is-safe-for-our-health.

[3] Stockwell T, Zhao J, Clay J, Levesque C, Sanger N, Sherk A, Naimi T., July 2024, Why Do Only Some Cohort Studies Find Health Benefits From Low-Volume Alcohol Use? A Systematic Review and Meta-Analysis of Study Characteristics That May Bias Mortality Risk Estimates: Journal of Studies on Alcohol and Drugs: Vol 85, No 4